"Tren Fortynbrasa" Zbigniewa Herberta

           Zbigniew Herbert w swoich utworach ma w zwyczaju umieszczać postaci z dawnych epok oraz przerabiać ich historię na swój sposób. Tak samo dzieje się w utworze „Tren Fortynbrasa”, w którym wykorzystuje epizodycznego bohatera „Hamleta” przybywającego na samym końcu dramatu i spotyka jedynie widok nieżywych wszystkich najważniejszych osób.  Przybył ze zwycięskiej walki i okazuje się, że konsekwencją śmierci jest przejęcie przez niego tronu, gdyż jedynie Fortynbras pozostał przy życiu. Widząc ciało zamordowanego Hamleta lituje się nad nim i obiecuje, że jego imię nie pójdzie w niepamięć. Wie, że zginął z powodu okrutnego spisku.

Herbert w „Trenie Fortynbrasa” porusza wątek odpowiedzialności jaką ponosi osoba zyskująca władzę. Utwór  to monolog zdialogizowany pomiędzy młodym wojownikiem a zwłokami  Hamleta leżącymi na schodach. Im dalej posuwa się on w swoim wywodzie tym bardziej zaznacza swoją pogardę dla Hamleta. Jest to jedna z wielu cech, która sugeruje, że jest to antytren, gdyż nie hołduje bohatera, nie wyraża żalu po jego stracie czy nie opisuje jego zasług. Wręcz zmarły zostaje wyśmiany oraz zarzucone zostaje mu to, że nie był żołnierzem i nie zasługuje na  tak wyniosły pogrzeb, lecz aby nie stracić szacunku poddanych Fortynbras chce pokazać, jaki jest hojny i dobry – zamierza wyprawić wspaniały pochówek. Jest pewien, że tym czynem zyska zaufanie mieszkańców a jego droga do władzy będzie prosta.

Fortynbras Herberta to zupełne przeciwieństwo bohatera „Hamleta”, który okazał swój szacunek zmarłemu księciu. Ten natomiast wytyka błędy martwemu Hamletowi, po kolei wylicza co było niepoprawnym posunięciem z czasie jego rządów co sprawiało, że władza nie szła sprawnie. Fortynbras tym samym gwarantuje, że on na pewnie nie popełni tych samych błędów i będzie doskonałym władcom, który w końcu pokaże miastu jak naprawdę ma wyglądać władza. Jest bardzo zdeterminowany oraz dobrze wie co po kolei zrobi, kiedy tylko zostanie królem:

"czeka na mnie projekt kanalizacji

i dekret w sprawie prostytutek i żebraków 
muszę także obmyślić lepszy system więzień”

Chce konkretnych zmian zrobienia porządku w mieście.

Herbert w swoim utworze przedstawił odwróconą wizję obu bohaterów z „Hamleta”, gdyż oryginalny Fortynbras to bohater epizodyczny a Hamlet to główny, tytułowy bohater. Poeta jednak z tytule umieszcza Forynbrasa, staje się on również głównym bohaterem utworu a Hamlet to epizodyczna postać. Zwycięzca będzie władcą z ciężką ręką, z surowymi zasadami nie rzucającym słów na wiatr, mającym jasno wyznaczone cele, który odrzuca zasady rządzenia martwego już Hamleta, władcy spokojnego i troszczącego się o dobro swoich poddanych.